Net-zero là gì?
Net-zero được hiểu là cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính xuống gần bằng 0 nhất có thể, với lượng khí thải còn lại được tái hấp thụ từ khí quyển bởi rừng và đại dương.
Tại sao net-zero lại quan trọng?
Khoa học đã chứng minh, để ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu và bảo tồn một hành tinh có thể sống được, sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu cần được giới hạn ở mức 1,5°C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp. Trái Đất hiện nay đã ấm hơn khoảng 1,1°C so với cuối những năm 1800, trong khi lượng khí thải vẫn tiếp tục tăng lên. Để giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1,5°C như mục tiêu đặt ra trong Thỏa thuận Paris, thế giới cần phải giảm 45% lượng khí thải vào năm 2030 và đạt net-zero vào năm 2050.
Có thể đạt net-zero bằng cách nào?
Chuyển đổi sang một thế giới phát thải ròng bằng 0 là một trong những thách thức lớn nhất mà loài người phải đối mặt. Nó đòi hỏi không gì khác hơn là một sự chuyển đổi hoàn toàn về cách thức chúng ta sản xuất, tiêu thụ và di chuyển. Ngành năng lượng là nguồn phát sinh của khoảng 3/4 lượng phát thải khí nhà kính hiện nay, do đó nắm giữ vai trò then chốt trong việc ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu. Việc thay thế nhiệt điện than, khí đốt và dầu gây ô nhiễm bằng năng lượng từ các nguồn tái tạo, chẳng hạn như gió hoặc mặt trời, sẽ làm giảm đáng kể lượng phát thải carbon.
Nỗ lực toàn cầu nhằm đạt net-zero?
Một liên minh gồm ngày càng nhiều quốc gia, thành phố, doanh nghiệp và các tổ chức khác đang cam kết đạt phát thải ròng bằng 0. Hơn 70 quốc gia, bao gồm cả những nước gây ô nhiễm nhất thế giới như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu, đã đặt ra mục tiêu net-zero, chiếm khoảng 76% lượng khí thải toàn cầu. Bên cạnh đó, hơn 1.200 công ty đã đưa ra các mục tiêu dựa trên khoa học phù hợp với lộ trình net-zero. Ngoài ra, hơn 1.000 thành phố, hơn 1.000 tổ chức giáo dục và hơn 400 tổ chức tài chính đã tham gia chiến dịch “Race to Zero” (cuộc đua đến net-zero), cam kết hành động một cách nghiêm túc, khẩn trương nhằm giảm một nửa lượng khí thải toàn cầu vào năm 2030.
Bảo đảm biến các cam kết thành hành động?
Sự gia tăng các cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 đi kèm với sự gia tăng số lượng các tiêu chí với mức độ mạnh mẽ khác nhau. Nhằm đưa ra các tiêu chuẩn mạnh mẽ hơn và rõ ràng hơn đối với các cam kết net-zero của các thực thể phi quốc gia như doanh nghiệp, nhà đầu tư, thành phố và khu vực, đồng thời đẩy nhanh việc thực hiện các cam kết đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã quyết định thành lập Nhóm chuyên gia cấp cao về các cam kết phát thải ròng bằng 0 của các thực thể phi quốc gia vào tháng 3/2022. Nhóm sẽ đưa ra các khuyến nghị vào thời điểm cuối năm.
Thế giới có đang đi đúng hướng để đạt net-zero vào năm 2050 hay không?
Câu trả lời là không. Cho đến nay, các chính phủ vẫn chưa hành động đủ để thúc đẩy lộ trình net-zero như những gì đã cam kết. Với tiến độ hiện tại của các kế hoạch ứng phó biến đổi khí hậu quốc gia của tất cả 193 bên tham gia Thỏa thuận Paris, thế giới sẽ chứng kiến phát thải khí nhà kính tăng khoảng 14 lần vào năm 2030, so với mức năm 2010. Mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 đòi hỏi tất cả các chính phủ, đặc biệt là các quốc gia phát thải lớn nhất, phải tăng cường đáng kể các Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), đồng thời thực hiện các bước đi khẩn trương, táo bạo để giảm lượng khí thải ngay từ bây giờ. Hiệp ước Khí hậu Glasgow kêu gọi tất cả các quốc gia xem xét lại và củng cố các mục tiêu phát triển bền vững 2030 trong NDC của mình trong năm 2022 nhằm bảo đảm phù hợp với mục tiêu hạn chế tình trạng nóng lên toàn cầu trong Thỏa thuận Paris.
